Heb je haar weer met die sociale teams…

Datum: 13-04-2022

Ja, ik heb dus wat met die sociale teams. Het lijkt een beetje de rode draad te worden vanaf het moment dat ik voor mezelf ben begonnen. Al vanaf 2013 ben ik betrokken bij het vormgeven, de evaluatie -en doorontwikkeling van sociale teams. En iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik daar ondertussen ook wel een visie en mening over heb. Dus heb ik er ook al de nodige blogs over geschreven.

Zo kon ik er toch niet onderuit om met belangstelling het rapport ‘Toegevoegde waarde en effectiviteit van wijkteams’ van Zwaan onderzoek@ advies gelezen van 30 maart 2022.  En daar wat over te schrijven. Wat zijn onder andere conclusies:

  • Wijkteams hebben zichtbaar een toegevoegde waarde.  Problemen worden eerder gesignaleerd, ondersteuning wordt tijdig geboden, aansluitend bij de vraag. Zeker bij wijkteams die zelf hulp bieden.
  • Zelf hulp bieden is effectief. Hiervoor wordt gebaseerd op de volgende bevindingen in vergelijking met gemeenten die die geen/beperkt hulp bieden (alleen jeugdhulp betreffen; over de Wmo zijn deze gegevens niet bekend):
    • Het aandeel jongeren met ambulante specialistische jeugdhulp ligt gemiddeld lager:
    • De gemiddelde duur van ambulante specialistische jeugdhulp is gemiddeld korter;
    • Het bereik is groter onder jongeren met een migratieachtergrond en jongeren met ouders met lage inkomens ligt hoger:
    • ​Het aandeel trajecten dat vanuit een crisissituatie start is lager.
  • Effectiviteit wijkteams niet breed aan te tonen. De effecten worden beïnvloed door het geheel aan zorg en welzijn binnen de gemeenten waarin wijkteams actief zijn. Wijkteams en partners moeten samenwerken om de gewenste effecten te realiseren.
  • Tijd en ruimte nodig om meer bij te dragen transformatiedoelen. Het lukt nog niet alle wijkteams om in te zetten op eigen kracht en het sociale netwerk, om preventieve activiteiten aan te bieden of tijdig hulp te bieden. Redenen zijn werkdruk, wachtlijsten, onbekendheid met het voorliggend veld en andere prioriteiten (zoals afgeven beschikkingen/uitvoeren herindicaties).
  • Wijkteams zijn lerende organisaties. Zij zijn als lerende organisaties continu bezig om hun werkwijze en aanpak te verbeteren om hun effectiviteit te vergroten.


En ik las het en ging terug in de tijd naar 2016.  Toen heb ik zelf mijn mini- onderzoek gedaan bij een aantal sociale teams.  En met verrijking van mijn eigen ervaringen een blog geschreven:” De doorontwikkeling van sociale teams: durf keuzes te maken!”  Hierbij kwamen de volgende succesfactoren voor een sociaal team naar voren:
 

  1. Investeer in het team. Maak tijd om elkaar en elkaars werkwijze te leren kennen. Ontwikkel een gezamenlijke werkwijze met een aantal methodieken. Kernwoorden voor een succesvol team: gelijkwaardigheid, gebruik maken van elkaars kunde en kennis, advies durven vragen en geven, denken in mogelijkheden, durven zoeken naar nieuwe paden, kwetsbaar durven zijn, complementair zijn in persoonlijkheden, nieuwsgierig zijn naar elkaar, saamhorigheid.
     
  2. Duidelijke regierol gemeente. Zorg voor korte lijnen tussen beleid en praktijk met ieder zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. Geef signalen een plek daar waar ze horen. Geef ruimte aan de professional vanuit vertrouwen en draagvlak. Ontschot zowel binnen afdelingen van de gemeente als binnen budgetten. 
     
  3. Kantel op inhoud en financiën.Geef het principe 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur en 1 budget daadwerkelijk vorm in de praktijk. Weet wanneer je kan afschalen, maar ook wanneer je moet opschalen. Het sociaal team biedt begeleiding en ondersteuning, maar geen behandeling. Wees bewust van de grenzen en maak een goede risico-inschatting. Kijk naar oplossingen op maat voor de inwoner, maar ook welke oplossing vanuit kostenbewust denken en handelen het beste alternatief is. 
     
  4. Kies specialisten met een generalistische blik. De generalist bestaat niet. Iemand die overal iets van af moet weten, weet overal dan net niet genoeg van. Maak gebruik van de specialismen in een team, maar zorg voor een generalistische blik. Kijk naar alle leefgebieden en werk vanuit ontschotting. Hierdoor ontstaan creatieve en praktische oplossingen. Durf de professional de ruimte te geven om met elkaar en van elkaar te leren. Dit kan door intervisie te organiseren, casusbesprekingen, maar ook door duo-schappen. 
     
  5. Zorg voor een sterke verbinding met voorveld en tweede lijn zorg/ GI. Ken degene met wie je samenwerkt, leer elkaars werkwijze en cultuur kennen. Maak samenwerkingsafspraken zonder in protocollen te vervallen. Neem de privacy van de burger serieus, maar laat het geen excuus worden om niet samen te werken.
    ​Zorg voor sleutelfiguren bij voorliggende voorzieningen en vaste aanspreekpunten in de sociale teams. Wees als sociaal team een outreachend advies -en informatiepunt voor het voorliggend veld. Breng de tweede lijn zorg ook meer naar de burger. Sleutelwoorden: samen optrekken in trajecten, handelen vanuit vraag van de burger, durf ‘out of the box’ te denken met elkaar, gun elkaar de ruimte.  We moeten het met elkaar doen! 
     
  6. Wees zichtbaar. Zorg dat burgers het sociaal team als laagdrempelig ervaren. Zichtbaarheid betekent ook onderhouden van contacten met het voorliggend veld en constante communicatie. Val niet in de valkuil om in de drukte te veel naar binnen gericht te raken.
     
  7. ​Houd vast aan de kerntaak. Zorg dat professionals niet alleen bezig zijn met administratieve taken en het aanleveren van sturingsinformatie voor de gemeente. Hierdoor is er minder tijd voor de ondersteuning aan de inwoner met wachtlijsten of onnodig opschalen tot gevolg. Zelf ondersteuning bieden is de succesfactor. Het sociaal team moet geen beschikkingsbureau worden. 
      
  8. Samenstelling team. Welke expertise moet aanwezig zijn? Welke vragen leven er in de gemeente? Op basis van onze ervaringen geloven wij in kleine teams van 0-100 jaar die zich richten op de enkelvoudige complexe en meervoudig complexe vragen.  Enkelvoudige vragen worden in principe doorverwezen of overgedragen aan de voorliggende voorzieningen. Alleen bij complexe en specialistische vragen die niet door leden van het sociaal team zelf kunnen worden opgepakt, wordt specialistische hulp ingeschakeld. De professional is de regisseur die naast ondersteuning ook bij meerdere ondersteuningsvragen de spin in het web is, de regie houdt en contactpersoon voor de inwoner blijft.

 
En ik denk dat dit nog steeds succesfactoren zijn die houtsnijden. Tuurlijk zijn er nuances en hebben we veel bijgeleerd de afgelopen jaren. Het blijft met elkaar durven stil te staan en kijken hoe we de sociale teams weer verder kunnen door ontwikkelen. Maar daarin blijf ik vasthouden aan een aantal basisprincipes waar een goed sociaal team aan moet voldoen.  En laten we daarin ook een beetje geloof hebben in alle onderzoeken en praktijkervaringen van onze professionals die dit bekrachtigen. En niet het wiel steeds opnieuw willen uitvinden of ter discussie stellen.

Gewoon gaan doen!  Voor de professionals die de ruimte kan pakken (met alle tools die hiervoor nodig zijn) en vooral voor de inwoner.

P.S. dit zal waarschijnlijk niet de laatste blog over de sociale teams zijn….
 
 


Heb je haar weer met die sociale teams…