Movisie heeft de vierde landelijke peiling onder gemeenten uitgebracht over de stand van zaken van sociale teams bij gemeenten: sociale wijkteams vijf jaar later.
Hieruit blijkt dat de meeste gemeenten (82%) werken een vorm van een sociaal wijkteam. Als belangrijkste taken worden genoemd: vraagverheldering, voeren van casusregie, maken van een plan met de inwoner en signalering. Aan de eerste drie taken wordt ook de meeste tijd besteed.
De taak waar de teams onvoldoende aan toe komen, is preventief werken en/of vroegsignalering. Ook het outreachend werken, het doorontwikkelen van individueel aanbod naar collectieve voorzieningen, ondersteunen en faciliteren van algemene wijkvoorzieningen en het verbinden van nuldelijnszorg worden genoemd.
Vanaf 2013 ben ik betrokken bij het vormgeven van een brede toegang en sociale teams. Soms in de vorm van een pilot als voorbereiding op de transities. In andere gevallen was er al sprake van een jeugdteam en ging het om het ombuigen naar een team van 0-100. Na de transitie heb ik al voor meerdere gemeenten een evaluatie uitgevoerd en de doorontwikkeling ter hand genomen.
Wat me opvalt is dat we heel veel taken aan een sociaal team willen toedichten met alle daarbij behorende (te hoge) verwachtingen. Het sociaal team is af en toe bijna net het schaap met vijf poten.
Naar mijn mening heeft een sociaal team een aantal belangrijke kerntaken als je kijkt waarvoor ze zijn opgericht: dichtbij de burger zo snel mogelijk en zo kort als mogelijk ondersteuning bieden. Kijkend naar het hele huishouden en naar alle leefgebieden. Dit zijn:
Vind ik vroegsignalering, preventie en inzetten op collectieve voorzieningen niet belangrijk? Juist wel! Alleen is de vraag of je dit als kerntaak van een sociaal team moet zien? Ik geloof dat er nog veel meer winst te behalen is als er een hele sterke verbinding gelegd wordt met voorliggende voorzieningen, zoals het welzijnswerk, jongerenwerk, maatjesprojecten etc. Juist door elkaars kracht veel meer te benutten en de samenwerking met elkaar aan te gaan, zijn er nog mooie slagen te maken.
Alleen merk je in de praktijk dat de sociale wijkteams veel tijd kwijt zijn aan het opstellen van beschikkingen (vaak gehoord: we worden net een beschikkingsbureau) en steeds complexere zaken met daardoor een hoge werkdruk dat daar juist onvoldoende tijd voor is en wordt genomen. Dit terwijl het belang zeker wordt gezien.
En zie je aan de kant organisaties op het terrein van welzijn en jongerenwerk die heel goed werk verrichten. Helaas weten ze vaak onvoldoende hoe dit voor het voetlicht moeten brengen bij gemeenten en hun partners. Hierdoor zijn ze niet altijd goed zichtbaar en wordt de kracht die zij als voorliggende voorziening in het kader van de transformatie hebben onvoldoende belicht. Ik heb hier al meerdere organisaties in mogen ondersteunen, omdat ik echt geloof in de meerwaarde. Dit naast de eigen kerntaken ook in de verbinding met de sociale teams en de schakel richting informele netwerken, vrijwilligerswerk etc.
Dus ik zie voor de komende tijd juist een grote kans om de tijd te willen en durven nemen (claimen!) om deze meerwaarde van een sterke schakel tussen het voorliggend veld en sociale teams veel meer te benutten. Dit ieder vanuit de eigen expertise en kerntaken.
